“ห้องสมุด” : สถานศักดิ์สิทธิ์แห่งเรื่องเล่าและความทรงจำใน Wings of Desire

Photo Credit: “Staatsbibliothek zu Berlin (Kulturforum) interior” by Lessormore from Wikimedia Commons

Wings of Desire หนังคลาสสิกขวัญใจคนดูหนังทั่วโลกของ วิม เวนเดอร์ส มีชื่อเยอรมันต้นฉบับว่า “Der Himmel über Berlin” แปลว่า “สวรรค์เหนือเบอร์ลิน” ซึ่งสะท้อนความรักลึกซึ้งที่หนังมีต่อเมืองใหญ่เมืองนี้ได้เป็นอย่างดี

ตลอดทั้งเรื่อง เราจะได้เห็นสถานที่สำคัญทั้งทางประวัติศาสตร์และทางวัฒนธรรมของเบอร์ลินหลายแห่ง โดยหนึ่งในนั้นที่ถูกนำเสนออย่างโดดเด่นก็คือ “หอสมุดรัฐเบอร์ลิน” (Berlin State Library หรือ Staatsbibliothek zu Berlin-ชตัตบิบลิโอเทค ซู แบร์ลิน) นั่นเอง

หอสมุดรัฐเบอร์ลินไม่เพียงเป็นห้องสมุดที่ใหญ่อันดับต้นๆ ของยุโรป เพราะเก็บหนังสือกว่า 8 ล้านเล่ม แต่ยังเป็นแหล่งรวมความรู้ทางวิชาการในภาษาเยอรมันที่สำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของโลก เป็นที่เก็บคอลเล็กชั่นเลอค่าอย่างคัมภีร์ไบเบิลฉบับกูเตนเบิร์ก, คอลเล็กชั่นหลักของต้นฉบับลายมือเกอเธ่, คอลเล็กชั่นใหญ่ที่สุดของต้นฉบับลายมือบาคและโมสาร์ต รวมถึงต้นฉบับเพลงซิมโฟนีหมายเลข 9 ของเบโธเฟน เป็นต้น

หลังเยอรมนีแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 และกรุงเบอร์ลินถูกแบ่งเป็นสองฟาก ตัวอาคารของห้องสมุดก็กลายเป็นตั้งอยู่ในฝั่งตะวันออก (เรียกว่าสาขา Haus Unter Den Linden-ถนนอุนเทอร์ เดน ลินเดน) ในปี 1967 จึงมีการสร้างสาขาใหม่ขึ้นในเบอร์ลินตะวันตก (ที่ Haus Potsdamer Strasse-ถนนพ็อทซ์ดาเมอร์ชตรัสเซอร์) เพื่อใช้เก็บหนังสือที่โยกย้ายออกมาจากเขตยึดครองของฝ่ายสัมพันธมิตร และก็เป็นที่นี่เองที่ Wings of Desire เข้าไปถ่ายทำ

นอกจากหนังสือมหาศาล ห้องสมุดสาขานี้ยังเด่นสุดๆ ตรงเพดานอะคูสติกที่ถูกออกแบบมาเก็บเสียงอย่างดีเลิศ จนบรรยากาศภายในเงียบสงัดน่าเกรงขาม เราจะเห็นที่แห่งนี้ในหนัง 3 ฉากด้วยกัน คือ ฉากดาเมียลกับคัสเซียล สองเทวทูตเพื่อนรักเดินผ่านผู้คนหลากหลาย หยุดรับฟังความคิดของพวกเขา ก้มลงอ่านหนังสือผ่านไหล่ของพวกเขา, ฉากชายชราลึกลับนาม “โฮเมอร์” พลิกหนังสือพลางรำพึงถึงความหมายของการเป็น “นักเล่าเรื่อง” ผู้เก็บและถ่ายทอดประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ และฉากสั้นๆ ที่เหล่าเทวทูตสถิตอยู่ในความเงียบหลังจากห้องสมุดปิดทำการแล้ว
 

…”ที่นี่ มีเทวทูตและคนธรรมดาอยู่ปะปนกัน ต่างมองหาบางสิ่งที่เป็นบันทึกของเวลาและความทรงจำ  เราได้ยินเสียงพึมพำทางนั้นทางนี้ราวกับเสียงสวดแผ่วเบาในโบสถ์ ทั้งผู้กำกับหนังและเทวดาในเรื่องปฏิบัติต่อที่แห่งนี้ดังสถานศักดิ์สิทธิ์ และให้ภาพห้องสมุดว่าเป็นสถานที่อันทรงคุณค่าในอารยธรรมของมนุษย์”

Explore more

จากเมืองนรกสู่ดินแดนที่เทวดาตกหลุมรัก : เบื้องหลัง Wings of Desire

หลังคว้าปาล์มทองจาก Paris, Texas และเต็มอิ่มกับการใช้ชีวิตในอเมริกา วิม เวนเดอร์สตัดสินใจกลับเบอร์ลินเมืองแสนรัก ออกเดินสำรวจชีวิตผู้คน แล้วถ่ายทอดเรื่องราวของบ้านเมืองนี้ผ่านสายตาของ “เทวดา”