Gayby Baby

ประเด็นสำคัญในหนัง

นิยามของ “ครอบครัวสมัยใหม่”

ในยุคสมัยใหม่นี้ เราไม่สามารถนิยามอย่างตายตัวได้อีกต่อไปว่า ครอบครัวแบบไหนจึงจะถือว่า “ปกติ” เพราะแต่ละครอบครัวล้วนมีรายละเอียดแตกต่างกัน ไม่ว่าจะเป็นบ้านที่มีพ่อแม่เป็นคนเพศเดียวกัน คนต่างสีผิว บ้านที่มีพ่อหรือแม่เลี้ยงเดี่ยว บ้านที่ไม่มีพ่อแม่แต่มีคนอื่นเป็นหัวหน้าครอบครัว ฯลฯ สารคดีเรื่องนี้เป็นตัวอย่างหนึ่งที่แสดงให้เห็นว่าครอบครัวปัจจุบันนี้สามารถประกอบขึ้นได้หลายลักษณะ และสิ่งที่จะทำให้มันถูกเรียกว่า “ครอบครัว” ได้นั้นไม่ใช่เพียงรูปลักษณ์ภายนอก แต่คือความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นภายในต่างหาก

การทำลายภาพเหมารวมของ “เพศ”

เราพบประเด็นนี้ได้ชัดที่สุดในเรื่องของ “กัส” เด็กวัย 10 ปีที่โตมากับแม่สองคน เขาคลั่งไคล้กีฬามวยปล้ำมากและเริ่มรู้สึกว่าสิ่งที่เห็นบนจอนั้นคือนิยามของการเป็นลูกผู้ชาย แต่แม่ของเขาเห็นแย้งกับความคิดนี้ และพร้อมๆ กันนั้นสภาพครอบครัวของเขาก็ทำให้เขาเกิดความสับสนด้วยว่า ความเป็นชายและหญิงคืออะไรกันแน่ นิยามความเป็นเพศที่เขาได้เห็นจากสื่อทั้งหลายคือความจริงหรือเปล่า สิ่งเหล่านี้ทำให้กัสได้เรียนรู้ที่จะทำลายความคิดเหมารวมทางเพศลง

การค้นหาคุณค่าและอัตลักษณ์ของวัยรุ่น

เรื่องของ “อีโบนี่” เด็กวัย 12 ที่มีแม่สองคนเป็นตัวอย่างชัดเจนของประเด็นนี้ เธอฝันอยากเป็นนักร้อง แต่ก็ต้องพบข้อจำกัดของตัวเอง นอกจากนั้นเธอยังมีปัญหากับการต้องอยู่ในชุมชนซึ่งไม่ยอมรับรสนิยมทางเพศของแม่ และยังต้องรับมือกับอาการเจ็บป่วยของน้องชายไปด้วยพร้อมกัน อุปสรรคเหล่านี้ทำให้อีโบนี่เกิดความขมขื่นต่อชีวิตวัยรุ่น แต่ด้วยการประคับประคองและความรักของครอบครัวก็ค่อย ๆ ช่วยให้เธอคลี่คลาย เรียนรู้การรับมือกับความผิดหวัง และค้นพบที่ทางของตนเองได้ทีละน้อย

ส่วนในเรื่องของ “แกรห์ม” เด็กวัย 11 ปี เราก็ได้เห็นเขาพยายามฝ่าฟันเอาชนะปัญหาในการอ่านและพูด โดยมีพ่อคอยสนับสนุนและยืนกรานให้เขามุ่งมั่นกับมัน แม้จะเบื่อหน่ายและหลายครั้งก็อยากยอมแพ้

การยอมรับและปรับตัวเข้ากับวัฒนธรรมความเชื่อที่แตกต่างหลากหลาย

แกรห์มอยู่ในครอบครัวที่มีพ่อบุญธรรมสองคน และทุกอย่างยิ่งซับซ้อนขึ้นเมื่อพ่อต้องย้ายครอบครัวไปทำงานในฟิจิซึ่งเป็นสังคมอนุรักษ์นิยม พ่อจึงตัดสินใจจะปิดบังความเป็นจริงไว้เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหา แกรห์มต้องเรียนรู้การพยายามปรับตัวในสังคมที่แตกต่างนี้ และโชคดีที่เขามีครูซึ่งเปิดใจกว้างยอมรับครอบครัวของเขาอย่างที่เป็น

เช่นเดียวกับเรื่องของ “แม็ตต์” เด็กวัย 11 ปีที่มีแม่สองคนซึ่งพาเขาเข้าโบสถ์ทุกวันอาทิตย์ เขาสนใจคำสอนทางศาสนา แต่บาทหลวงกลับพูดว่าความรักเพศเดียวกันเป็นเรื่องผิดบาป ขณะเดียวกันเขากับแม่ยังเข้าไปเกี่ยวข้องกับการต่อสู้เรียกร้องให้รัฐยอมรับการแต่งงานของคนเพศเดียวกัน ทำให้แม็ตต์เกิดความรู้สึกขัดแย้งระหว่างความเชื่อทางศาสนาและความจริงที่เขาพบเห็นในชีวิตประจำวันว่าอะไรแน่คือคำตอบ

ความสัมพันธ์ที่ตั้งอยู่บนฐานของการสนับสนุนกัน ไว้วางใจกัน และให้เกียรติกัน

เรื่องราวของทุกครอบครัวในสารคดีเรื่องนี้เป็นภาพสะท้อนธีมดังกล่าวชัดเจนที่สุด เราได้เห็นปัญหาทั้งระดับปัจเจกและสังคมเกิดกับทุกบ้าน แต่การพยายามยอมรับความแตกต่างระหว่างกัน ให้เกียรติกัน หาหนทางอยู่ร่วมกัน และคอยช่วยเหลือสนับสนุนกันในด้านต่าง ๆ ก็เป็นองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้แต่ละคนสามารถฝ่าฟันอุปสรรคแต่ละขั้นของชีวิต ได้เรียนรู้ เติบโต และค้นพบคุณค่าของตนเองได้ในที่สุด

ดูจบแล้วคุยอะไรกันดี

1. หลังจากได้ดูเรื่องราวของครอบครัวต่าง ๆ ในหนังแล้ว มีเรื่องอะไรหรือฉากไหนบ้างที่ทำให้รู้สึกแปลกใจ สงสัย หรือสนใจเป็นพิเศษ

2. เด็ก ๆ ในหนังทุกคนเจอปัญหาสำคัญของตัวเอง (เช่น แกรห์มมีปัญหากับการอ่านหนังสือไม่คล่อง และเมื่อย้ายไปฟิจิก็ยังต้องพยายามช่วยพ่อปิดบังเรื่องครอบครัวไม่ให้เพื่อนรู้, อีโบนี่มีความทุกข์เพราะอยากร้องเพลง แต่ก็ไม่เก่งพอ แถมยังต้องช่วยแม่ดูแลน้องที่ป่วย, กัสอยากดูมวยปล้ำ แต่แม่ไม่อนุญาตเพราะคิดว่ามันจะสอนให้เขาเข้าใจความเป็นผู้ชายแบบผิด ๆ, แม็ตต์เครียดกับคำสอนของบาทหลวงที่เขาเคารพ ซึ่งชอบบอกว่าแม่ของเขาทำบาป) คุณคิดว่าแต่ละคนรับมือกับปัญหาของตัวเองอย่างไร และผ่านมันมาได้เพราะอะไรบ้าง

3. คุณเคยมีปัญหาในการปรับตัวเข้ากับเพื่อนใหม่หรือโรงเรียนใหม่แบบที่อีโบนี่เจอมั้ย แล้วทำอย่างไร

4. คุณคิดว่าเด็กผู้ชาย-เด็กผู้หญิงต้องเป็นยังไง ต้องทำตัวแบบไหนถึงจะ “สมกับเป็นผู้ชาย” หรือ “สมกับเป็นผู้หญิง” ทำไมถึงคิดแบบนั้น ใครทำให้คุณเชื่อแบบนั้น

5. มีอะไรบ้างที่คุณเคยคิดว่าผู้หญิงทำไม่ได้ หรือผู้ชายทำไม่ได้ แต่จริง ๆ แล้วทำได้

6. ถ้าคุณเจอคนที่เชื่อไม่เหมือนคุณเลย (แบบเดียวกับที่กัสเจอบาทหลวง) คุณจะหาวิธีพูดคุยสื่อสารกับเขายังไงให้เขายอมรับสิ่งที่คุณเป็น และคุณอยากให้เขาทำยังไงเพื่อให้คุณยอมรับสิ่งที่เขาเป็นด้วยเหมือนกัน

7. ในชีวิตจริง คุณเคยเจอครอบครัวไหนบ้างที่ไม่ได้เป็นเหมือน “นิยามครอบครัวปกติ” แบบที่คุ้นเคย (เช่น ไม่ได้มีพ่อแม่เป็นชายหญิง ไม่ได้มีพ่อแม่ครบ ฯลฯ) แล้วคุณคิดว่าพวกเขาเป็นยังไงบ้าง